W przypadku wykonywania tłumaczeń polsko-niemieckich i niemiecko-polskich należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Jednym z nich jest aspekt semantyczny. Poniżej przedstawiony przykład ilustruje wieloznaczność przymiotnika „hell”, który przede wszystkim determinowany jest znaczeniem zwrotu w języku docelowym.
helle Sonne – jasne słońce
heller Geist – światły umysł
helle Freude – niezmącona radość
helle Verzweiflung – czarna rozpacz
heller Kopf – otwarta głowa
heller Tag – jasny dzień
Powyższy przykład wskazuje, iż by przetłumaczyć poprawnie dany zwrot z języka niemieckiego na język polski, tłumacz powinien umiejętnie posługiwać się językiem ojczystym. Tłumaczenie „helle Freude” jako „jasna radość” jest gramatycznie poprawne, jednak semantycznie powyższy zwrot nie występuje w języku polskim. Również znajomość frazeologizmów w języku polskim i niemieckim wpływa na wykonanie poprawnego tłumaczenia. Odpowiednikiem niemieckiego frazeologizmu „jemandem anlaufen lassen” jest zwrot „zrobić kogoś na szaro”.
Prawidłowe wykonanie tłumaczenia zależy również od rodzaju tekstu oraz formy wypowiedzi. Zmorą dla tłumaczy może okazać się przetłumaczenie karty dań zawierającej zwroty i określenia panujące tylko na danym obszarze kulturowym. Przykładem może być zakopiańska karta dań z następującymi potrawami:
oscypek z pieczywem – geräucherter Schaffkäse mit Brot
tradycyjny „Moskol“ z masłem czosnkowym – Moskol (traditioneller Kartoffelplätzchen) mit Knoblauchbutter
barszcz czerwony z krokietem i uszkami – Rote Rübensuppe / Borschtsch mit Kroketten oder kleinen Teigtaschen
herbata po góralsku – Jägertee
placek po zbójnicu – Kartoffelpuffer mit Gulaschsauce / Räuberfladen
Powyższe przykłady podkreślają stwierdzenie, iż wykonywanie tłumaczeń jest procesem twórczym. To tłumacz decyduje o tym, czy dane wyrażenie przetłumaczyć słowo w słowo i trzymać się ściśle oryginału, bądź czy przepisać nazwę własną i w nawiasie zawrzeć opis danej potrawy. Wykonywanie tłumaczeń jest zatem procesem złożonym, na który składa się wiele czynników. Opanowanie słownictwa w danej dziedzinie nie gwarantuje zatem, że tłumacz będzie w stanie poprawnie przekazać sens danego tekstu. Czynnikiem determinującym pracę tłumacza jest przede wszystkim znajomość języka ojczystego pod względem poprawności gramatycznej, jak również dysponowanie szerokim zasobem słownictwa oraz posiadanie ogólnej wiedzy z wielu dziedzin. Należy również wspomnieć, iż język ciągle ewoluuje i często następuje zmiana sensu słów. Zatem tłumacz powinien być elastyczny i otwarty na zmiany, jakie ze sobą niesie żywy język.
Dodaj komentarz